ဗလာဒီမာ ပူတင် ၏ ယူကရိန်းအား ကျုးကျော်လာမည့် အရေးကို အနောက်နိုင်ငံများက ကြိုတင်ခန့်မှန်းထားခဲ့ပြီး ဖြစ်သော်လည်း ပူတင် ကိုယ်နှိုက်က တလျောက်လုံး ငြင်းဆိုလာခဲ့သူ ဖြစ်သည်။

 

ဖေဖေါ်ဝါရီ ၂၄ ရက်နေ့တွင်တော့ ကရုစ် ဒုံးကျည်များ၊ လက်နက်ကြီးငယ်မျိုးစုံ ဖြင့် စတင် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်လာခဲ့သည်။ ထိုအချိန်က မည်မျှ အတိုင်းအတာ အထိ ကန့်သတ် ဆင်နွှဲသွားမည် ဆိုသည်ကား ချက်ခြင်းလက်ငင်း ပြော၍ မရသေးသော်လည်း ကြီးမား ကျယ်ပြန့်လာမည့် စစ်ဆင်ရေးကြီး၏ အစဟု တော့ သုံးသပ်၍ ရပေသည်။

 

နောက်ပိုင်း ၆ လ အကြာ ယခုအချိန်ထိ နိုင်ငံ အစိတ်အပိုင်း အတော်များများအား ကို သိမ်းပိုက်ထားနိုင်စွမ်း မရှိ ဖြစ်နေပြီး နိုင်ငံ၏ အရှေ့ နှင့် တောင်ဖက်ခြမ်းသို့ ရောက်သည်အထိ ပြန်လည် တိုက်ထုတ်ခံခဲ့ကြရသည်။ ဤသို့ဖြင့် စစ်ပွဲကြီးသည် တဖက်နှင့် တဖက် တဖြေးဖြေး နှင့် အမှည့်ချွေသလို ချွေ ပြီး ဆက်လက် တိုက်ခိုက်သွားကြမည့် စစ်ပွဲကြီး အသွင် ကူးပြောင်းသွားခဲ့ရသည်။

 

နှစ်ဖက်စလုံးမှ အကျအဆုံး များပြားလျှက် ရှိနေသော်လည်း မကြာမီ အတောအတွင်း တဖက်ဖက် က စစ်ပွဲ ကို အပြီးသတ် အဆုံးအဖြတ် ပေးနိုင်မည့် အနေအထား အထိ ရောက်လာဖို့ လမ်းမမြင်ရသေးပေ။

 

ဖေဖေါ်ဝါရီ ၂၄, ၂၀၂၂

ကျုးကျော်မှု စပြီ

 

ရုရှား၏ ဝင်ရောက်ကျုးကျော် တိုက်ခိုက်ခဲ့မှုကြောင့် တကမ္ဘာလုံး တုန်လှုပ်ချောက်ခြားသွားခဲ့ရသော်လည်း အံ့အားတသင့် တော့ မဖြစ်ခဲ့ကြပေ။ အနောက်နိုင်ငံ ထောက်လှန်းရေး အေဂျင်စီများ အားလုံးက ပူတင် သည် ထိုသို့ လုပ်ရန် ရည်ရွယ်နေသည်ကို သက်ဆိုင်ရာ အစိုးရများထံ လပေါင်း အတန်ကြာကပင် အစီရင်ခံ အသိပေးခဲ့ကြပြီး ဖြစ်သည်။

 

ပူတင်သည် နေတိုးတပ်ဖွဲ့များ အရှေ့ ဥရောပ မှ ပြန်လည် ဆုတ်ခွာပေးရန် နှင့် ယူကရိန်းအားလည်း နေတိုး စစ်မဟာမိတ် အဖွဲ့ ထဲ မထည့်သွင်းရန် ကာလကြာမြင့်စွာ ကတည်းက တောင်းဆိုနေခဲ့ပြီး ဖြစ်သော်လည်း သံတမန်ဖက်ခြမ်းမှ ဆွေးနွေးမှုများ ရှေ့မတိုး နောက်မဆုတ် ဖြစ်လာနေခဲ့သည်။

 

တပ်ရင်းတရင်းလျှင် လူအင်အား တထောင် နှင့် အထက် ရှိသော မဟာဗျုဟာမြောက် တိုက်ပွဲဝင် အသင့်အနေအထား ရှိ တပ်ရင်း ပေါင်း ၁၀၀ ခန့် သည် ယူကရိန်း နယ်ခြားတွင် လာရောက်စုရုံးခဲ့ကြပြီး ဖြစ်သည်။ ထိုအနေအထားသည် စစ်အေး တိုက်ပွဲကြီး အဆုံးသတ်သွားပြီးနောက်တွင် အကြီးမားဆုံး စစ်အင်အား ဖြန့်ကျက် ချထားမှုဟု ပြော၍ ရပေသည်။

 

ဖေဖေါ်ဝါရီ ၂၄ ရက်နေ့ အာရုံတက်ချိန်တွင်တော့ ပူတင်သည် ရုပ်မြင်သံကြားမှနေ၍ ယူကရိန်း ရှိ နာဇီများအား ဖယ်ရှားသန့်စင်ရန် အထူးစစ်ဆင်ရေး တရပ် ဆင်နွှဲနေပြီဟု စစ်ကြေညာလာခဲ့သည်။ ထိုသို့ ကြေညာပြီး မိနစ်ပိုင်း အတွင်းမှာပင် ယူကရိန်း ၏ မြို့တော် ကီယက် ၏ လေဆိပ်အနီးအနား နှင့် အခြား မြို့ကြီးများ တွင် ပေါက်ကွဲသံကြီးများ တပြိုင်တည်းလိုလို ထွက်ပေါ်လာခဲ့ပေတော့သည်။

 

လေထုကို ဖြိုခွင်းပြီး တရွှီးရွှီး ဖြတ်သန်းလာသော ကရုစ် ဒုံးကျည်များသည် အဆောက်အဦးပေါင်း များစွာ ဖြိုချ ဖျက်စီးပစ်နိုင်ခဲ့သည်။ သံချပ်ကာ တပ်ဖွဲ့များသည်လည်း ရုရှား၊ ဘဲလာရုစ် နယ်စပ်များနှင့် ကရိုင်းမီးယား ဖက်မှ ဖြတ်ကျော်၍ တလိမ့်လိမ့် နှင့် ဝင်ရောက်လာခဲ့ကြသည်။

 

မတ်လ ၂၃, ၂၀၂၂

ရုရှားတို့ စတင် အရေးနိမ့်လာခြင်း

 

စစ်ပွဲ စတင်ပြီး ရက်သတ္တပတ် အနည်းငယ် အတွင်း မှပင် အလျင်အမြန် အောင်ပွဲ ခံနိုင်ကြလိမ့်မည်ဟု ရုရှားတို့ တွက်ဆထားခဲ့ကြသည်။ ထိုသို့ တွက်ဆနိုင်အောင်လည်း အချိန်တို အတွင်းမှာပင် မြို့တော် ကိယက် ကို ပိတ်ဆို့နိုင်လုလု အနေအထား ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး တောင်ပိုင်းရှိ ကာဆွန် မြို့ကို သိမ်းယူ နိုင်ခဲ့ကြသည်။

 

မတ်လ အကုန်တွင်တော့ မြို့တော် အား သိမ်းယူရန် မြောက်ဖက် မှ အရှေ့ဖက်သို့ ၎င်း၊ မြောက်ဖက်မှ အနောက်ဖက်သို့ ၎င်း၊ ညှပ်ပူးညှပ်ပိတ် ချီတက်လာနေသော ရုရှား စစ်ကြောင်းကြီးများ ရှေ့ဆက်မတိုးနိုင်တော့ပဲ ရပ်တန့်သွားခဲ့ရပြီ ဖြစ်သည်။ ယူကရိန် တပ်များ၏ မဆုပ်မနစ် ခုခံ တွန်းလှန်မှု၊ ထောက်ပို့ လမ်းကြောင်းများ ပြတ်တောက်သွားမှု နှင့် လူအင်အား အလုံအလောက် မရှိမှုများ ကြောင့်ပင် ဖြစ်သည်။

 

သို့သောလည်း ရုရှား ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများက “စစ်ဆင်ရေး၏ ပထမအဆင့် အောင်မြင် ပြီးမြောက်ခဲ့ပြီ” ဟု လက်ရှိ မြင်တွေ့နေရသော အနေအထား နှင့် ယုတ္တိကင်းမဲ့စွာ ထုတ်ဖေါ်ပြောဆိုခဲ့ကြသည်။

 

ကိယက်အား သိမ်းပိုက် နိုင်ခြင်း မရှိတော့သည်ကို ရိပ်စားမိလာသော ရုရှား တပ်များသည် အရှေ့ဖက်ခြမ်းကို တဖန် ပြန်၍ အာရုံစိုက်လာခဲ့ကြသည်။

 

ဧပြီ ၃ ၊ ၂၀၂၂

စစ်ရာဇဝတ်မှုများ ကျုးလွန်လာခဲ့ကြပြီ

 

ထိုသို့ ရုရှား တပ်များ ယူကရိန်း တောင်ဖက် နှင့် အရှေ့ဖက်ခြမ်းသို့ ပြန်၍ ဆုတ်ခွာလာခဲ့ကြပြီးနောက်တွင် ကိယက် ဆင်ခြေဖုံး အရပ်များတွင် ၎င်းတို့ ရှိနေစဉ်အတွင်း ရက်စက်ကြမ်းကြုပ်စွာ ကျုးလွန်ခဲ့ကြသည့် သက်သေ အထောက်အထားများ ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။

 

ယူကရိန်း ရှေ့နေချုပ် မှ ကိယက် မြို့တော် တဝိုက်တွင် အရပ်သား စုစုပေါင်း ၄၁၀ သေဆုံးခဲ့သည်ဟု ဧပြီ ၃ ရက်နေ့တွင် သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ထိုသို့ အရပ်သားများအား အကျဉ်းရုံး ကွပ်မျက်ခံခဲ့ရမှု အား အီကော်နော်မစ် မှ အတည်ပြုပေးနိုင်ခဲ့သည်။

 

အမေရိကန် သမ္မတ ဂျိုး ဘိုင်ဒင်မှ ဘူချာ တွင် ဖြစ်ပျက်ခဲ့မှုများသည် စစ်ရာဇဝတ်မှု မြောက်သဖြင့် ရုရှား သမ္မတ ဗလာဒီမာ ပူတင် အား နိုင်ငံတကာ တရားရုံးတွင် စွဲချက်တင် စစ်ဆေးသင့်သည်ဟု ပြောဆိုခဲ့သည်။

 

ဧပြီ ၁၄ ရက်နေ့တွင်တော့ ရုရှား၏ ပင်လယ်နက် ရေတပ်အဖွဲ့၏ ဦးဆောင် စစ်သင်္ဘော ကြီး Moskva သည် အိုဒက်ဆား မှ ရေမိုင် ၆၀-၆၅ မိုင်ခန့် တွင် ပင်လယ် ရေအောက် ကြမ်းပြင် နှင့် မိတ်ဆက်သွားခဲ့ရသည်။ ယူကရိန်းက ချက်ခြင်းလို အောင်ပွဲ အဖြစ် ကြေညာခဲ့သည်။ ရုရှားဖက်မှ မတော်တဆ ဖြစ်မှု ဟု အရှက်ပြေ ပြောဆိုခဲ့သော်လည်း ကျန်သည့် စစ်သင်္ဘော အားလုံးကို ယူကရိန်း ကမ်းခြေမှ ချက်ခြင်းလို ထွက်ခွာရန် အမိန့်ပေးခဲ့ပြီး ယူကရိန်းအားလည်း လေကြောင်းမှ လက်တုန့်ပြန် တိုက်ခိုက်လာခဲ့သည်။

 

မေ

မာရီပိုလ် တွင် ယူကရိန်းဖက်မှ အကျအဆုံး များပြားလာခဲ့

 

မေလ အရောက်တွင်တော့ စစ်မြေပြင်သည် ဒွန်ဘတ်စ် ဒေသ ဖက်သို့ ရွေ့လျားသွားခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။ ထိုဒေသတွင် ရုရှား တို့ စစ်ရေး အရ တပမ်းသာနေခဲ့သည်။ မေလ ၁၆ ရက်နေ့တွင် ရုရှား တပ်များသည် မာရီပိုလ်အား သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ကြသည်။ မာရီပိုလ်သည် လူဦးရေအားဖြင့် ၄ သိန်း ခန့်ရှိသော ဆိပ်ကမ်းမြို့လည်း ဖြစ်၍ ရုရှားတို့ ဝိုင်းရံ ပိတ်ဆို့ထားပြီး မြို့အားလည်း လက်နက်ကြီးများ ဖြင့် အဆက်မပြတ် ပစ်ခတ်နေခဲ့သည်။

 

ထို့အတွက် အာဏာပိုင်များ၏ ခန့်မှန်းချက်အရ အရပ်သား ၂ သောင်းခန့် သေဆုံးခဲ့ကြသည်ဟု သိရသည်။ တောင်ဖက်ခြမ်းတွင်တော့ ယူကရိန်း တပ်များသည် ရုရှားတို့အား အိုဒက်ဆား အထိ ပြန်မောင်းထုတ်နိုင်ခဲ့ကြသည်။

 

ဇွန်

ယူကရိန်း မှ အနောက်အုပ်စုထံ လက်နက်တောင်းပြီ

 

ပင်လယ်နက်ရှိ ရုရှားတို့ သိမ်းပိုက်ထားသည့် ခံတပ်တခု ရှိရာ မြွေ ကျွန်း အား ဆယ်ရက်ကြာ ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့ပြီးနောက် ယူကရိန်းတို့ ပြန်လည် သိမ်းပိုက် နိုင်ခဲ့ကြသည်။ မြွေကျွန်းအား သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့မှုသည် အောင်မြင်မှု အတွက် အထိမ်းအမှတ် ဖြစ်ယုံသက်သက် မဟုတ်ပဲ အခြား အရေးပါသော အကြောင်းချင်းရာ များ ရှိနေသည်။ ထိုကျွန်းသည် နေတိုး အဖွဲ့ဝင် ဖြစ်သော ရိုမေးနီယား နယ်စပ်နှင့် ၄၅ ကီလိုမီတာ သာ ကွာဝေးပြီး မဟာဗျုဟာအရ လွန်စွာ အရေးပါသော ကျွန်းလည်း ဖြစ်သည်။

 

အိုဒက်ဆာ အား ကုန်းပိုင်း ရေပိုင်း မှ ထိုးစစ်ဆင်နိုင်ရန် ခြေကုပ်ရလာခဲ့သည်။ သို့သော် တိုက်ပွဲများ အပြင်းထန်ဆုံး ဖြစ်ပွားနေသည့် ဒွန်ဘတ်စ်တွင် ရုရှားတို့ ဆက်လက်ပြီး အရေးသာနေခဲ့သည်။ ထို့အတွက် ယူကရိန်း စစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများက မိမိတို့ အား လက်နက်များ ယခင်ကထက် ပို၍ ထောက်ပံ့ပေးပါရန် အနောက်အုပ်စုကို ပြောလာခဲ့ကြသည်။

 

ဇွန်လ ထဲမှာပင် ယူကရိန်းသည် လျှင်မြန်စွာ ရွှေ့ပြောင်းနိုင်သော ဒုံးလက်နက် High Mobility Artillery Rocket System (HIMAR) ကို အမေရိကား မှ စတင် ရရှိလာခဲ့သည်။ HIMAR သည် လွန်စွာ အစွမ်းထက်သော လက်နက် အဖြစ် သက်သေပြလာနိုင်ခဲ့သဖြင့် ထပ်၍ ပို့ပေးမည်ဟု အမေရိကား က ကတိပြုလာခဲ့သည်။

 

ဇူလိုင်

 

ဇူလိုင်လ ထဲတွင် တော့ စစ်ပွဲ သည် နှစ်ဖက်စလုံး အတွက် ရှေ့မတိုး နောက်မဆုတ် အနေအထားသို့ ကူးပြောင်းသွားခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။ လ ၏ အစမှာပင် လူဟန်စ် ပြည်နယ်ရှိ ဆီဗီရိုဒိုနီယက်စ် အား လုံးဝ သိမ်းပိုက် နိုင်ခဲ့ကြပြီးနောက် အရှေ့ဖက်ခြမ်းတွင် ရုရှား တို့ အရေးသာနေမှုသည် တဖြေးဖြေး ယုတ်လျော့လာခဲ့သည်။

 

တောင်ဖက်ခြမ်း တွင် စတင်ခဲ့သော ယူကရိန်း၏ တန်ပြန် ထိုးစစ်အား အကန့်အသတ် နှင့် စတင်လာနိုင်ခဲ့သည်။ ရုရှားတို့သည် တရွေ့ရွေ့ နှင့် သာ ရှေ့သို့ တိုးလာနိုင်ခဲ့သည်။ နေတိုး အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများ အသုံးပြုနေသည့် လက်နက်များ၊ ဗျူဟာ အသစ်အဆန်းများ နှင့် ငွေကြေး အလုံအလောက် ရရှိနေသည့် အတွက် ယူကရိန်း တို့သည် ရုရှား စစ်တပ်ကို ပြန်လည် တွန်းလှန်နိုင်မည့် အခွင့်အလန်းများ ထွက်ပေါ်လာနေပြီ ဖြစ်သည်။

 

ဩဂုတ် ၂၄ ရက်

ယူကရိန်း ဖက်မှ တန်ပြန် ထိုးစစ် စတင်ရန် စကားစလာပြီ ဖြစ်

 

ယခုအချိန်ထိ ယူကရိန်း၏ တန်ပြန်ထိုးစစ်သည် အရှိန်ရမလာခဲ့သေးပေ။ ထိုသို့ တောင်ဖက်ခြမ်း တွင် ထိုးစစ် စတင်ရန် ယူကရိန်း တာဝန်ရှိသူများက လပေါင်း အတန်ကြာကတည်းက ပြောဆိုနေခဲ့ကြခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။

 

စစ်ပွဲ အစပိုင်းတွင် ရုရှားတို့ သိမ်းယူခဲ့သည့် ကာဆွန် အား ယခုနှစ် အကုန်ပိုင်းလောက်တွင် ပြန်လည် သိမ်းယူနိုင်တော့မည်ဟု ယူကရိန်း ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဒီမီထရို မာချင်ကိုက ကြွားလုံးထုတ်လာခဲ့သည်။ သို့သော် ထိုသို့ ဖြစ်လာနိုင်ဖို့က အခက်အခဲပေါင်း များစွာ ရှိနေသည်။

 

ယူကရိန်း စစ်ပွဲ ကြောင့် ပြင်ပ ကမ္ဘာတွင် ထိခိုက်လာနေမှုများ ဆက်လက် ဖြစ်ပေါ်နေပြီး အထူးသဖြင့် ဓါတ်ငွေ့ ဈေးနှုန်းများသည် မိုးထိအောင် မြင့်မားလာခဲ့သည်။ ဥရောပသည် လာမည့် ဆောင်းရာသီ အတွက် ရုရှား ဓါတ်ငွေ့များ ဝယ်ယူ တင်သွင်းနေမှုအား ဖြတ်တောက် လျော့ချနိုင်ရန် ပြင်ဆင်နေပြီ ဖြစ်သည်။ အစားအသောက် ဈေးနှုန်းများကလည်း ယခုအခါ ပြန်လည် ကျဆင်းစ ပြုနေသည်။ ယူကရိန်း၏ ကောက်ပဲသီးနှံ တင်ပို့နေမှု အား ပြန်လည် ခွင့်ပြုပေးခဲ့ခြင်းသည် တစိတ်တပိုင်း အားဖြင့် ပါဝင်နေသည်။

 

ခြောက်လ ထဲ ဝင်လာနေပြီ ဖြစ်သော စစ်ပွဲသည် ထပ်၍ ရှည်ကြာဦးမည့် အလားအလာ များ တွေ့နေရဆဲပင် ဖြစ်သည်။

 

(၂၀၂၂ နှစ် ဩဂုတ် ၂၄ ရက်နေ့ထုတ် အီကော်နော်မစ် မဂ္ဂဇင်းပါ “Six months of war in Ukraine” ဆောင်းပါးကို ပြန်လည် တင်ပြသည်)